Czy Obywatel Ukrainy w statusie ochrony czasowej może prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą? Czy może ją prowadzić po zakończeniu ochrony?

Na mocy ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym, obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski po dniu 24 lutego 2022 r. oraz ci, którzy przebywali wcześniej na terytorium Polski legalnie, mogą podjąć i wykonywać działalność gospodarczą w Polsce na takich samych zasadach jak Polacy. Ustawa ta umożliwia wszystkim obywatelom Ukrainy przebywających legalnie na terenie Polski prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej przez okres 18 miesięcy od dnia 24 lutego 2022 r., czyli do dnia 24 sierpnia 2023 r. 

W związku z powyższym, we wskazanym okresie, obywatel Ukrainy chcący podjąć się prowadzenia na terenie Polski jednoosobowej działalności gospodarczej może to zrobić przy spełnieniu następujących kryteriów:

1. przebywać legalnie na terytorium RP;
2. posiadać numer PESEL;
3. zarejestrować prowadzenie działalności gospodarczej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Ale co będzie jednak po upływie terminu wskazanego w ustawie?

Zgodnie z art. 23 ust. 3 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym, w momencie gdy pobyt przedsiębiorcy – obywatela Ukrainy- na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przestanie być legalny, tj. utraci on status ochrony tymczasowej nadanej niniejszą ustawą lub nie otrzyma nowego dokumentu zezwalającego mu przebywanie na terytorium Polski, przedsiębiorca ten zostanie automatycznie wykreślony z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. 

Co więc należy zrobić, aby zabezpieczyć się przed utratą możliwości prowadzenia dalszej jednoosobowej działalności gospodarczej w Polsce?

Zgodnie z ustawą z dnia 6 marca 2018 r. o przedsiębiorcach zagranicznych, udziału w obrocie gospodarczym na terytorium RP, na terytorium Polski osoby zagraniczne mogą prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy, jeśli spełniają następujące kryteria:

1) posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej:

• zezwolenie na pobyt stały,
• zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
• zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z podjęciem studiów wyższych w Polsce lub prowadzeniem badań naukowych na terenie Polski, 
• zezwolenie na pobyt czasowy wydane w celu połączenia się z rodziną, 
• zezwolenie na pobyt czasowy wydane w celu prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium RP lub podjęcia studiów na terytorium RP posiadając uprzednio zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE udzielone przez inne państwo członkowskie Unii Europejskiej
• status uchodźcy,
• ochronę uzupełniającą,
• zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
• zezwolenie na pobyt czasowy i pozostają w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim zamieszkałym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;

2) korzystają w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej,
3) posiadają ważną Kartę Polaka,
4) są członkami rodziny obywateli Ukrainy, którzy posiadają zezwolenie na pobyt na terytorium RP, 
5) przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej po złożeniu wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt na terytorium RP lub na podstawie umieszczonego w dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku byli uprawnieni do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na podstawie pkt 1 lit. c i g powyżej,
6) są uczestnikami organizowanych lub współorganizowanych programów wsparcia dla cudzoziemców w zakresie podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

W związku z powyższym, obywatel Ukrainy chcąc prowadzić działalność gospodarczą na terytorium Polski do dnia 24 sierpnia 2023 r. jest obowiązany złożyć odpowiedni wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt na terytorium RP w terminie nie wcześniejszym niż 9 miesięcy od dnia przybycia do Polski i nie później niż 24 sierpnia 2023 r. – jeśli przybył do Polski po 24 lutego 2022 r. Zaś w przypadku gdy przebywał w Polsce przed tą datą, wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt może złożyć nie później niż 24 sierpnia 2023r.

Przede wszystkim, obywatel Ukrainy prowadzący uprzednio jednoosobową działalność gospodarczą na terytorium Polski może ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy w celu dalszego prowadzenia działalności jeśli spełni następujące warunki:

1. siada źródło stabilnego i regularnego dochodu pozwalające utrzymać siebie i członków rodziny pozostających na jego utrzymaniu,
2. w przypadku wykonywania zawodu, które wymaga odpowiedniej zgody organów, potwierdzenie jej posiadania,
3. posiada zapewnione miejsce zamieszkania na terytorium Polski
4. w roku podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia osiągnął dochód nie niższy niż 12-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w województwie, w którym ma siedzibę, lub przez okres co najmniej 1 roku zatrudniał przynajmniej 2 pracowników.

W przypadku niespełnienia przez obywatela Ukrainy ostatniego punktu może on wykazać, że posiada środki pozwalające na spełnienie w przyszłości wskazanych w nim warunków lub prowadzi działania pozwalające na spełnienie w przyszłości tych warunków, w szczególności przyczyniające się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy.